Al zeker zesduizend jaar wordt door de mensheid olijfolie gemaakt en gebruikt. Zeker tegenwoordig gebruiken we het veelal als voedsel of als bakmiddel. Vooral in vroegere tijden gebruikte men het echter ook bijvoorbeeld als medicament of als brandstof voor lampen. Het grootste deel van de geproduceerde olijfolie is afkomstig uit de landen rond de Middellandse Zee. Spanje staat hierbij onmiskenbaar op de eerste plaats, maar ook Griekse en Italiaanse olijfolie worden in heel Europa geroemd.
De productie in het kort uitgelegd
Olijfolie komt tot stand door aan olijfbomen groeiende olijven te plukken en te persen1. Deze olijven worden over het algemeen in de winter geoogst. Hierbij gaat het alleen om olijven die nog aan de bomen hangen. Olijven die al op de grond zijn gevallen worden normaal gesproken niet verder verwerkt, want die worden als overrijp beschouwd.
Het persen gebeurt altijd zo snel mogelijk na het oogsten, want olijven hebben de eigenschap dat ze snel kunnen fermenteren. Ze worden eerst ontdaan van overbodige blaadjes en takjes. Daarna worden ze gewassen en gemalen. Het maalsel wordt vervolgens geperst of gecentrifugeerd met uiteindelijk olijfolie als resultaat.
Dit zijn de belangrijkste categorieën van olijfolie
Zoals je misschien al weet, zijn er verschillende categorieën olijfolie te onderscheiden. Over het algemeen geldt dat hoe duurder en exclusiever de olie is, hoe beter de smaak is. De volgende categorieën zijn het meest bekend2:
- Olijfolie gemaakt van olijven die een eerste kwaliteit schifting niet hebben overleefd: deze olijven werden dan bijvoorbeeld te groot, te klein, te beschadigd of te rijp bevonden voor een kwalitatief goede olie. Sommige producenten besluiten deze olijven echter toch te verwerken. Doet men dit goed, dan kan er toch nog een gezonde en redelijk smakende olijfolie van worden gemaakt.
- ‘Normale’ olijfolie: deze is neutraal van smaak. Het gaat hierbij om een mix tussen olie van de eerste persing en geraffineerde olie.
- Geraffineerde olijfolie: deze olie is gewonnen bij de eerste persing, maar vervolgens wordt het geraffineerd. Voordeel aan dit raffineren is dat de olie er zuiverder van wordt, maar het nadeel is dat de smaak hierdoor iets minder sterk is.
- Olijfolie van de eerste persing: dit wordt ook wel vierge of extra vierge genoemd. Onderscheidend aan de productie hiervan is dat er alleen met druk (en dus niet met hitte) geperst is. Dit is dus de meest pure en smaakvolle variant die er bestaat.
Welke smaak en kleur de olie precies heeft is verder afhankelijk van de olijfbomen waarvan de gebruikte olijven afkomstig zijn. Als gevolg hiervan kunnen er behoorlijke smaakverschillen bestaan tussen verschillende merken van olijfolie.
Op welke manieren wordt het culinair gebruikt?
In de keuken is olijfolie bijvoorbeeld ideaal om andere producten mee te bakken of te grillen. De extra vierge varianten kun je hiervoor alleen beter niet gebruiken. De unieke smaak hiervan gaat bij verhitting namelijk verloren. Bovendien wordt er gesuggereerd dat extra vierge in verhitte toestand beduidend minder gezond is. Want laten we even wel wezen: over het algemeen wordt olijfolie als gezond product gezien. Het bevat namelijk beduidend meer onverzadigde dan verzadigde vetzuren.
Olijfolie is daarnaast ideaal om bijvoorbeeld door een salade te mengen (het liefst met een oliespuit) of om je broodbeleg extra smaak mee te geven. Tenslotte kun je het gebruiken als ingrediënt voor een zelfgemaakte saus.
Bronnen:
1https://nl.wikipedia.org/wiki/Olijfolie
2https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/olijfolie.aspx
